Σελίδα 8 – Πετρόπουλος Μιχάλης
Το κείμενο του αρχαιολόγου αφορά την «Ιστορία της Πάτρας, κατά την γνωστή παράδοση», όπως διευκρινίζει και ο τίτλος του. Φιλοξενείται στον «Οδηγό Σπουδών» του «Ανώτατου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος» της πόλης, που κυκλοφόρησε την Άνοιξη του 2004. Το συγκεκριμένο απόσπασμα είναι το ξεκίνημα του κειμένου.
Σελίδα 10 – Ζαδίκ Χατζή
Πρόκειται για το πρώτο… ενάμισι άρθρο της «Συνθήκης της παραδόσεως της πόλεως και του φρουρίου των Πατρών και του εν τω στομίω του Κορινθιακού κόλπου Πελοποννησιακού φρουρίου», όπως δημοσιεύτηκε στη «Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος», δηλαδή μεταφρασμένη στα ελληνικά, από τα τούρκικα και τα γαλλικά όπου ήταν αρχικά γραμμένη. (στις 7 Οκτωβρίου 1828). Εκτός του Ζαδίκ Χατζή, που εκπροσωπούσε του κατοίκους των Πατρών), υπογράφτηκε από τον ιππότη Λοστένδης Λιεφροϊ, τον κόμη Φουκόδ, τον Χατζή Αβδουλά, τον Φεζούλ Αγά και τον μουφτή των Πατρών Χατζή Αχμέτη. Επικυρώθηκε δε από τον στρατηγό Σκνιδέρο.
Σελίδα 12 – Μούλιας Χρήστος
«Πάτρα: εμπόριο και δημιουργία τάξεων» ο τίτλος του δοκιμίου του πατρινού δικηγόρου και συγγραφέα. Δημοσιεύτηκε στην ετήσια έκδοση «Πολιτισμός» της εφημερίδας «Σύμβουλος Επιχειρήσεων», τον Νοέμβριο του 2001.
Σελίδα 14 – Πατρώνης Βασίλης
Ο συγγραφέας είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών. Πρόκειται για άρθρο του για την Πάτρα με τίτλο «Η οικονομική ζωή» («Ελευθεροτυπία», 24 Ιανουαρίου 2002).
Σελίδα 16 – Μαλιγκούδης Φαίδων
Στο άρθρο του «Η πόλη της μελαχρινής άνασσας» ο δημοσιογράφος αντλεί στοιχεία από το «Πάτρα, 1828-1860. Μια ελληνική πρωτεύουσα στον 19ο αιώνα» του Νίκου Μπακουνάκη («Ιστορικά», τεύχος 119, «Πάτρα: η πόλις-λιμάνι»).
Σελίδα 18 – Μανζάρ Ζ.
Αυτά έγραφε ο νεαρός Γάλλος αξιωματικός των στρατευμάτων του Μαιζών, το 1829, λίγο μετά την κατάθεση του σχεδίου πόλεως της Πάτρας που ετοίμασε ο Σταμάτιος Βούλγαρης κατόπιν σχετικής εντολής του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Το κείμενό του μετέφρασε ο Γ. Τσουκαλάς και συμπεριλήφθηκε στον εικοστό τόμο της σειράς «Απομνημονεύματα αγωνιστών του ’21» του εκδοτικού του οίκου, υπό τον τίτλο «Αναμνήσεις από τον Μοριά».
Σελίδα 20 – Κουμανταρέας Μένης
Ο δημοφιλής συγγραφέας αναφέρεται στην Πάτρα, σε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο του «Πλανόδιος Σαλπιγκτής» (έκδοση του 1989).
Σελίδα 24 – Πολίτης Ε. Νίκος
Ο πατρινός δημοσιογράφος και συγγραφέας έχει ασχοληθεί όσο λίγοι με το Πατρινό Καρναβάλι και την ιστορία του, έχει μάλιστα εκδώσει και σχετικό βιβλίο με τίτλο «Το Καρναβάλι της Πάτρας» (Αχαϊκές Εκδόσεις», 1987). Με τη συγκεκριμένη διαφωτιστική παράγραφο ξεκινάει ομότιτλο άρθρο του που δημοσιεύτηκε το 2002.
Σελίδα 26 – Μαρασλής Αναστ. Αλέκος
Ο πατρινός γιατρός -αλλά και ιστορικός- ξεκινά ακριβώς έτσι την εισαγωγή του βιβλίου του «Ιστορία της Πάτρας, η εξέλιξη μιας πρωτοποριακής πόλης». Το βιβλίο εκδόθηκε το 1983 και έχει σαν υπότιτλο «Εικόνες και γεγονότα από τη νεώτερη πολιτική, κοινωνική, οικονομική και πνευματική ανάπτυξή της».
Σελίδα 28 – Φλωμπέρ Γουστάβος
Ο Γάλλος φιλέλληνας βρέθηκε στην Ελλάδα από τις 6 έως τις 11 Φεβρουαρίου του 1851, στο πλαίσιο μιας περιήγησής του στις αρχαιολογικές περιοχές της χώρας. Το παραπάνω κείμενο συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο του «Γράμματα του Φλομπέρ απ’ την Ελλάδα (1850-51)» που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1984 από τις εκδόσεις «Άγρα». Η μετάφραση είναι του Ν. Αλιφέρη.
Σελίδα 30 – Μερτάνη-Λίζα Άρτεμις
Το ποίημα τιτλοφορείται «Πάτρα» και πρωτο-δημοσιεύτηκε στο βιβλίο της ποιήτριας «Γοργώ η Μέδουσα».
Σελίδα 32 – Τριανταφύλλου Ν. Κώστας
Ο ιστορικός της πόλης των Πατρών αναφέρεται στο ζήτημα που πραγματεύεται το βιβλίο του Χρήστου Αθαν. Μούλια «Η διάσταση αυτοχθόνων και ετεροχθόνων στη μετεπαναστατική Πάτρα». Το βιβλίο αναφέρεται στα χρόνια από το 1828 ως το 1850 και κυκλοφόρησε στην Πάτρα το 1995. Το απόσπασμα αποτελεί μία παράγραφο από το τρισέλιδο κείμενο που προλογίζει την έκδοση.
Σελίδα 34 – Μάγνης Κωνσταντίνος
Ο πατρινός δημοσιογράφος (και διευθυντής της εφημερίδας «Πελοπόννησος» υπογράφει το άρθρο «Πατρινό Καρναβάλι» (για την «Καθημερινή» της 21ης Φεβρουαρίου του 1999) και ως ιδρυτικό μέλος του «Καρναβαλικού Κομιτάτου». Η εδώ δημοσιευμένη παράγραφος είναι η εισαγωγική.
Σελίδα 38 – Παυσανίας
Ο αρχαίος περιηγητής συμπεριέλαβε τη συγκεκριμένη αναφορά στα «Αχαϊκά» του, στο σύγγραμμά του με τίτλο «Ελλάδος Περιήγησις».
Σελίδα 40 – Μολόχας Νίκος
Το κείμενο είναι μια σύνοψη της εισαγωγής του συγγραφέα του βιβλίου «Οι πλατείες της Πάτρας» που κυκλοφόρησε το 1998 από τις εκδόσεις «Συλλογές». Στην έκδοση φιλοξενούνται καρτ-ποστάλ που εικονίζουν σε διάφορες εποχές τις πλατείες Γεωργίου Α΄, Αγ. Γεωργίου (25ης Μαρτίου), Όλγας, Τριών Συμμάχων, Καποδιστρίου (Μαρκάτου), Ομόνοιας και Υψηλών Αλωνίων.
Σελίδα 42 – Καζαντζάκης Νίκος
Το απόσπασμα αφορά το έτος 1938, αφορά προσωπική μαρτυρία και φιλοξενείται στη σειρά «Ταξιδεύοντας» του μεγάλου μας συγγραφέα.
Σελίδα 44 – Βικέλας Δημήτριος
Από επιστολή του, γραμμένη στα 1884, που έγραψε από την Πάτρα και δημοσιεύτηκε από τις εκδόσεις «Εκάτη» στο βιβλίο «Από Νικοπόλεως εις Ολυμπίαν».
Σελίδα 46 – Κοκκοβίκας Α. Κώστας
Δημοσιεύτηκε στο 5ο τεύχος του περιοδικού «Image», τον Ιούνιο του 2003, σε άρθρο-έρευνα υπό τον τίτλο «Η διασκέδαση στην Πάτρα μια φορά κι έναν καιρό». Οι επιτυχημένες αναδρομές του γράφοντος στην παλιά Πάτρα δυστυχώς σταμάτησαν λίγο καιρό μετά, με τον αδόκητο θάνατό του.
Σελίδα 48 – Λουκόπουλος Σπύρος
Το απόσπασμα συμπεριλαμβάνεται στο κείμενο «Ένα έθιμο που έσβησε: το Νυφοπάζαρο της Πάτρας», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Αχαϊκά Χρονικά» (τεύχη 10-11) την περιόδου Απρίλιος-Σεπτέμβριος 1994.
Σελίδα 50 – Παπαγεωργίου Κ. Βίκυ
Το ποίημα έχει τίτλο «Πάτρα» και είναι το πρώτο της γεννημένης στην Πάτρα ποιήτριας, από μια σειρά κειμένων της που φιλοξενούνται στην «Ανθολογία Λογοτεχνικών Κειμένων» που εξέδωσε το 2001 η «Εταιρεία Λογοτεχνών Νοτιοδυτικής Ελλάδος». Η Βίκυ Κ. Παπαγεωργίου είναι τακτικό μέλος της Εταιρείας.
Σελίδα 54 – Κωστούρου Μαρία
«Στην Άνω Πόλη», 1995.
Σελίδα 56 – «Νεολόγος Πατρών»
Το αντιπροσωπευτικό δημοσίευμα της πατρινής εφημερίδας -της 8ης Απριλίου του 1900– εντόπισε ο Κώστας Α. Κοκκοβίκας και το αναδημοσίευσε στο πατρινό περιοδικό «Image», τον Απρίλιο του 2003 (τεύχος 4), σε άρθρο του με τίτλο «Ο Επιτάφιος της Παντάνασσας, τα χαλκούνια του Βλατερού».
Σελίδα 58 – Πίος ΙΙ, Πάπας Ρώμης
Τα λόγια αυτά είπε ο Πάπας της Ρώμης, κατά την τελετή παραλαβής στην αιώνια πόλη της Τίμιας Κάρας του Αποστόλου Ανδρέα, και αφού πρώτα ασπάστηκε το λείψανο. Ήταν ανήμερα Κυριακή των Βαϊων του 1461 (11 Απριλίου). Ακολούθησε μεγαλειώδης πομπή προς τον Άγιο Πέτρο της Ρώμης, όπου ο Πάπας τοποθέτησε το Άγιο Λείψανο σε ειδικό βωμό. Το κείμενο δημοσιεύεται στο βιβλίο «Μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως» του Κώστα Καιροφύλα που εξέδωσε ο Παύλος Δρανδάκης.
Σελίδα 60 – Ανώνυμος
«Το τραγούδι το πρωτάκουσα το ’28 στο Πορετσό και μετά την απελευθέρωση για πολλά χρόνια το λέγαμε στα τραπέζια» λέει ο ήρωας Δημητρός Γιαννόπουλος στο βιβλίο του Βασίλειου Χριστόπουλου «Κάτοικος Πατρών». Αναφέρεται στις πέντε μέρες που καταστράφηκε η Πάτρα από φωτιές και Τούρκους, το Μεγαλοβδόμαδο του 1821.
Σελίδα 62 – Βλάμη Δέσποινα
«Η πόλη στα προεπαναστατικά χρόνια» είναι ο τίτλος του κειμένου της διδάκτορος Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου. Φιλοξενήθηκε στα «Ιστορικά» της «Ελευθεροτυπίας (τεύχος 119, 24 Ιανουαρίου 2002) που είχαν για θέμα τους την Πάτρα και τίτλο: «Πάτρα: η πόλις-λιμάνι».
Σελίδα 64 – Μίλερ Χένρι
Ο φιλέλληνας έγραψε το βιβλίο με τίτλο «Ο Κολοσσός του Μαρουσιού». Το συγκεκριμένο απόσπασμα είναι από τη μετάφραση τού Αντώνη Καραντώνη. Εκδόσεις «Πλειάς», έτος έκδοσης 1983.
Σελίδα 68 – Σουρής Γεώργιος
Το ποίημα έγραψε ο σατιρικός μας ποιητής στο «Ρωμηό» του, όταν το 1883 είχε πράγματι κυκλοφορήσει μια προφητεία για καταστροφή της Πάτρας από σεισμό και πλημμύρα, στις 2 Μαΐου. Το βρήκε και το έσωσε στη μνήμη ο Νίκος Ε. Πολίτης, αναδημοσιεύοντάς το στο βιβλίο του «Οι ωραίοι τρελοί της παλιάς Πάτρας» (Αχαϊκές Εκδόσεις, 1999).
Σελίδα 70 – Πανίτσας Γ. Κωνσταντίνος
«Εμπόριο και βιομηχανία» είναι ο τίτλος του άρθρου του οικονομολόγου και συγγραφέα, που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 1999 στην «Καθημερινή» με υπότιτλο «Οικονομική ζωή και εμπορικές δραστηριότητες από τον 19ο αιώνα έως τον Μεσοπόλεμο».
Σελίδα 72 – Άγνωστος
Δεν είναι γνωστός ο συγγραφέας του κειμένου, είναι όμως γνωστό ότι δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Φορολογούμενος» των Πατρών, στις 13 Μαΐου 1883. Το κείμενο επαναδημοσίευσε ο Νίκος Ε. Πολίτης στον πρώτο τόμο του βιβλίου του «Πατρινολογήματα» που εκδόθηκε το 2003 από τον εκδοτικό οίκο «Περί Τεχνών».
Σελίδα 74 – Μπακουνάκης Νίκος
Το απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο του πατρινού συγγραφέα με τίτλο «Πάτρα 1828-1860, μια ελληνική πρωτεύουσα στον 19ο αιώνα».
Σελίδα 76 – Πατίλης Γιάννης
Το ποίημα έχει τίτλο «Ψηλαλώνια» και υπότιτλο «Λήθη Χρήστου Χωμενίδη». Είναι γραμμένο το καλοκαίρι του 1987 και δημοσιεύεται στη συλλογή «Γραφέως Κάτοπτρον» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Κάτοπτρον», δύο χρόνια μετά.
Σελίδα 78 – Αθανασίου Μάκης
Ο δημοσιογράφος αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Φως» στις 15 Φεβρουαρίου του 1923 και αναφέρεται στην συγχώνευση των δύο πατρινών σωματείων («Παναχαϊκού Γυμναστικού Συλλόγου» και «Γυμναστικής Εταιρείας Πατρών») που είχε σαν αποτέλεσμα την ίδρυση της Παναχαϊκής.
Σελίδα 80 – Ουράνης Κώστας
Ο ποιητής βρέθηκε στην Πάτρα στη δεκαετία του ’30 και κατέγραψε τις ταξιδιωτικές του εμπειρίες στο έργο του «Ταξίδια – Ελλάδα» που κυκλοφόρησε από το «Βιβλιοπωλείον της Εστίας».
Σελίδα 84 – Καρατζάς Διονύσης
Από άρθρο του ποιητή μας με τίτλο «Πάτρα, πεντάγνωμη και απόκοτη σαν την Ευρώπη» που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 1999 στο περιοδικό «Το δόντι» (τεύχος 7).
Σελίδα 86 – Κακούρη Αθηνά
Από τα πασίγνωστα «Πριμαρόλια» («Βιβλιοπωλείον της Εστίας», Αθήνα 2000) της πατρινής συγγραφέως.
Σελίδα 88 – Ζουγανέλης Γιάννης
Κείμενο του συγγραφέα από το βιβλίο του με τίτλο «Ο ήχος της σάλπιγγος», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Καστανιώτης» το 1999.
Σελίδα 90 – Γαλανός Γιάννης
Απόσπασμα από τον πολυγραφότερο πατρινό ποιητή. Το ποίημα –έτσι το ορίζει ο συγγραφέας του– γράφτηκε το 2001 και τιτλοφορείται «Οι Ρωμαίοι στη Πάτρα – Στον ερεβνητή της Πάτρας Λ. Καρνάρο». Βρίσκεται δε στο βιβλίο «Φωνές στην Έρημο – Ποιήματα». Σε τίτλο και κείμενο διατηρείται η ιδιόρρυθμη ορθογραφία του γράφοντος.
Σελίδα 92 – Τσιλίρας Γ. Ανδρέας
Ο εκδότης και διευθυντής του πολιτιστικού περιοδικού «Το δόντι» σε ένα από τα πάμπολλα άρθρα του σχετικά με την πόλη. Εδώ πρόκειται για την πρώτη παράγραφο του editorial του 25ου τεύχους του εντύπου (Σεπτέμβριος 2003) με τίτλο «Ένα παραμύθι για τη Δύση».
Σελίδα 94 – Πολίτης Κοσμάς
«Το Γυρί», β’ έκδοση, Α. Καραβία, Αθήνα 1992
Σελίδα 98 – Βαρδιάμπασης Νίκος
Ο γιατρός και δημοσιογράφος γράφει για το ξεκίνημα της ιστορίας της Πάτρας, «αντί προλόγου», στα «Ιστορικά» της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία», στις 24 Ιανουαρίου 2002.
Σελίδα 100 – Γκρίνσμπεργκ Άλεν
Κατά τον αμερικανό συγγραφέα η Πάτρα είναι η πόλη που του άφησε τις χειρότερες αναμνήσεις κατά τα ταξίδια του στον κόσμο. Το κείμενο είναι προϊόν μυθοπλασίας του πατρινού συγγραφέα Βασίλη Λαδά, ο οποίος το παρουσίασε σε διάλεξή του στο βιβλιοπωλείο «Πολύεδρο» τον χειμώνα του 1993, αναφέροντας πως το εντόπισε στο περιοδικό «Ephimero».
Σελίδα 102 – Σκαρτσής Λ. Σωκράτης
Ο συγγραφέας είναι Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών. Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στις «Επτά Ημέρες» της «Καθημερινής» τον Φεβρουάριο του 1999 και έχει τον τίτλο: «Πνευματική Ζωή – θέατρο, μουσική, εικαστικά, λογοτεχνία, ιστοριογραφία και καραγκιόζης».
Σελίδα 104 – Θεοδωράκης Μίκης
Ο μουσικοσυνθέτης μας πέρασε κι από την Πάτρα κατά τα μαθητικά του χρόνια. Στο βιβλίο του «Οι δρόμοι του αρχάγγελου» (εκδόσεις Κέδρος, 1996), απ’ όπου και το απόσπασμα, αναφέρεται στην εμπειρία και τις αναμνήσεις του απ’ την πόλη.
Σελίδα 106 – Τόμπρος Φ. Νίκος
Το κείμενο του πατρινού διδάκτορα, που έχει ασχοληθεί με την τοπική ιστορία της Πάτρας και συγγραφικά, δημοσιεύτηκε στα Πρακτικά του «Λ’ Πανελλήνιου Ιστορικού Συνεδρίου» της Ελληνικής Ιστορικής Εταιρίας, που έγινε στη Θεσσαλονίκη το 2010. Τίτλος: «Πατραϊκός Τύπος (1862-1915): Χαρακτηριστικά, ιδεολογία, πολιτικοί προσανατολισμοί».
Σελίδα 108 – Μυράτ Αλέξανδρος
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του «Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας 1999» έδωσε μια απολογιστική συνέντευξη που δημοσιεύτηκε εκείνο τον Αύγουστο στο 5ο τεύχος του πολιτιστικού περιοδικού της πόλης «Το δόντι».
Σελίδα 110 – Τσιάμης Χρήστος
«Πολύτροπο» ο τίτλος του ποιήματος, «Όστρακα» ο τίτλος της συλλογής όπου φιλοξενήθηκε. Πρωτοκυκλοφόρησε στην Πάτρα, το 1979.
Σελίδα 114 – Καβάφης Π. Κωνσταντίνος
Είναι το ποίημα με τίτλο «Υπέρ της Αχαϊκής Συμπολιτείας πολεμήσαντες» που έγραψε ο Αλεξανδρινός στα 1922. Ο ποιητής εξυμνεί τον ηρωισμό των τελευταίων προμάχων της ελευθερίας, που έπεσαν είτε κάτω από την ηγεσία του Δίαιου στον Ισθμό, είτε κάτω απ’ την ηγεσία του Κριτόλαου (που τον διαδέχθηκε) πέρα απ’ τον Ισθμό. Αυτά συνέβησαν στα ρωμαϊκά χρόνια, το 146 π.Χ.
Σελίδα 116 – Στιβανάκη Ευανθία
Απόσπασμα από το άρθρο της με τίτλο «Το θέατρο τον 19ο αιώνα», που δημοσιεύτηκε στην ετήσια έκδοση «Πολιτισμός» της εφημερίδας «Σύμβουλος Επιχειρήσεων», τον Νοέμβριο του 2001.
Σελίδα 118 – Παναγόπουλος Βαγγέλης
Ο δημοσιογράφος γράφει για την Πάτρα- στα «Ιστορικά» της «Ελευθεροτυπίας» (24 Ιανουαρίου 2002 – «Πάτρα: η πόλις-λιμάνι») το εισαγωγικό σημείωμα με τίτλο «Πάτρα: η δυτική πύλη της χώρας».
Σελίδα 120 – Σωτηροπούλου Έρση
Από το βιβλίο «Χοιροκάμηλος» της πατρινής συγγραφέως, που εκδόθηκε το 1992, στην Αθήνα, από τις εκδόσεις Κέδρος. Το απόσπασμα αναδημοσίευσε ο Κώστας Λογαράς στο βιβλίο του «Μια πόλη στη λογοτεχνία» (Μεταίχμιο, 2001).
Σελίδα 122 – Σωτηρόπουλος Λεωνίδας
Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών. Το άρθρο του, απ’ όπου και το απόσπασμα, έχει τίτλο «Το λιμάνι της Πάτρας – Η συμβολή του στην ανάδειξη της πόλης σε εμπορικό και μεταναστευτικό κέντρο» και δημοσιεύτηκε το 1999.
Σελίδα 124 – Παπαδάτου-Γιαννοπούλου Χαρά
«Μια πολεοδομική περιπέτεια – Από το φιλόδοξο σχέδιο του Σταμάτη Βούλγαρη, το 1830, μέχρι τις πρώτες πολυκατοικίες» τιτλοφορείται το άρθρο που έγραψε η αρχιτέκτονας για το ένθετο «Επτά Ημέρες» της εφημερίδας «Καθημερινή» που είχε για θέμα του την Πάτρα.
Σελίδα 126 – Νησιώτης Νώτης
Πίσω από αυτό το φιλολογικό ψευδώνυμο βρίσκεται ο πατρινός ποιητής και εκδότης Σπύρος Βούλγαρης. Το ποίημά του με τίτλο «Πατρινέλλα» ανήκει στην ποιητική συλλογή «Τα παλιά τα Πατρινά».
Σελίδα 130 – Χιώτης Παναγιώτης
Ο Ζακυνθινός συγγραφέας είναι ο κατεξοχήν ιστορικός της Επτανήσου ο οποίος δημοσίευσε στο περιοδικό «Κυψέλη» (τον Ιούνιο του 1884) σύγγραμμα υπό τον τίτλο «Διαμονή επί τέσσερας ημέρας εν Πάτραις 2-7 Σεπτεμβρίου 1883».
Σελίδα 132 – Παλαμάς Κωστής
Πρόκειται για το ξεκίνημα του πασίγνωστου σονέτου του ποιητή υπό τον τίτλο «Πατρίδες», ίσως το δημοφιλέστερο και σημαντικότερο κομμάτι έμμετρου λόγου που έχει γραφεί ποτέ για την Πάτρα!
Σελίδα 134 – Κουκορίνος Π. Διονύσιος
Το ποίημα τιτλοφορείται «Μώλος» και ανήκει στον πατρινό ποιητή. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Νεολόγος» των Πατρών, στις 27 Αυγούστου του 1915.
Σελίδα 136 – Κανελλοπουλος Παναγιώτης
Το ποίημα ανήκει στον πολιτικό και συγγραφέα, τιτλοφορείται «Ο κύκλος των σονέτων» και γράφτηκε στο Κάιρο, στις 17 Σεπτεμβρίου του 1943. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Φιλολογικά Χρονικά», το 1946.
Σελίδα 138 – Ανώνυμος
Πρόκειται για τους στίχους 1410-1422 από το «Χρονικό του Μορέως», που είναι γραμμένο γύρω στα 1350 και αφηγείται την πόρθηση της Πάτρας και του κάστρου της, τον Μάιο του 1205. Το βιβλίο φέρεται να έχει γράψει εξελληνισμένος Φράγκος ή γουσμούλος Έλληνας (όπου γουσμούλος είναι η λέξη που χρησιμοποιούσαν κατά τη βυζαντινή εποχή -κύρια στην Πελοπόννησο– για εκείνον που γεννιόταν από γάμο ανάμεσα σε Έλληνα και Φράγκο).
Σελίδα 140 – Λογαράς Κώστας
Ως επιμελητής του βιβλίου των εκδόσεων «Μεταίχμιο», «Πάτρα: Μια πόλη στη λογοτεχνία» –πέμπτο βιβλίο της αντίστοιχης σειράς, μετά το Βόλο, τα Γιάννενα, τη Θεσσαλονίκη και το Ηράκλειο– ο πατρινός συγγραφέας παραθέτει και δικά του κείμενα ανάμεσα στα σταχυολογημένα, προκειμένου να τα «δέσει» μεταξύ τους. Τα κείμενα αυτά τα υπογράφει με τα αρχικά του, ΚΛ. Το συγκεκριμένο είναι το ξεκίνημα του κειμένου που έχει τίτλο «Διπλή Πόλη».
Σελίδα 144 – Μαυρομμάτης Γεώργιος
Το κείμενο είναι ενδεικτικό της εποχής. Ο τρόπος γραφής, το λεξιλόγιο, το θέμα που πραγματεύεται, το ύφος και η ουσία του παραπέμπουν στην Πάτρα του 1828. Το απόσπασμα αποτελεί μέρος του υπ αριθμ.1870 εγγράφου της Ελληνικής Πολιτείας, το υπογράφει ο κατά την Αχαΐα Έκτακτος Επίτροπος και φέρει την ημερομηνία της παραμονής της Απελευθέρωσης της πόλης (3 Οκτωβρίου 1828).
Σελίδα 146 – Κάββουρας Δημήτρης
Κείμενο του πατρινού ποιητή και συγγραφέα από το αφήγημα του (του 1995) με τίτλο «Μύθος και αγάπη για την Πάτρα».
Σελίδα 148 – Λαλαπάνος Θωμάς
«Ηλιοβασίλεμα στην Πάτρα» ο τίτλος του ποιήματος.
Σελίδα 150 – Χριστόπουλος Βασίλειος
Ο «Κάτοικος Πατρών» είναι το πρώτο μυθιστόρημα του πατρινού πολιτικού μηχανικού. Το απόσπασμα είναι η πρώτη παράγραφος του οπισθόφυλλου του βιβλίου που συνέγραψε και εξέδωσε το 1998 από τις εκδόσεις «Κέρδος». «Ένα μυθιστόρημα γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, για τα πρώτα δημιουργικά βήματα της Πάτρας και τις προσπάθειες ενός πάροικου να κερδίσει μια θέση κάτω απ’ τον ήλιο της νέας πόλης.
Σελίδα 152 – Μέμμιος Γάιος
Ο Ρωμαίος άρχοντας επισκέφτηκε την Πάτρα κατά τη διάρκεια των αυτοκρατορικών χρόνων, την εποχή που η πόλη υπήρξε περίλαμπρη, πολυάνθρωπη και μεγάλο τραπεζικό και κοσμοπολίτικο κέντρο.
Σελίδα 154 – Μανωλάκου Μαρία
Από το «Ημερολόγιο ενός παιδιού της Κατοχής», εκδόσεις «Βιβλιοπωλείον της Εστίας», Αθήνα, 1984.
Σελίδα 156 – Μπακουνάκης Νίκος
«Η υποδοχή της Όπερας στην Ελλάδα. Το λυρικό ρεπερτόριο του Δημοτικού Θεάτρου Πατρών Απόλλων 1871-1900» είναι ο τίτλος της μελέτης του συμπολίτη που κυκλοφόρησε στην πόλη το 1986, με αφορμή το Α΄ Φεστιβάλ Πατρών.
Σελίδα 160 – Λάζαρης Βασίλης
Κείμενο του πατρινού ιστορικού, από «Το πλαίσιο πολιτικής ιστορίας της Πάτρας» που δημοσιεύτηκε στην ετήσια έκδοση «Πολιτισμός» της εφημερίδας «Σύμβουλος Επιχειρήσεων», τον Νοέμβριο του 2001.
Σελίδα 162 – Σαράντη Γαλάτεια
Συγγραφέας, γεννημένη στην Πάτρα, στις 8 Νοεμβρίου του 1920. Το κείμενο είναι σαφώς αυτοβιογραφικό.
Σελίδα 164 – Δελλατόλας Νίκος
Ο δημοσιογράφος υπογράφει το ρεπορτάζ «Αι γενεαί Πάτραι» που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 182 του «Γεωτρόπιου», εβδομαδιαίου περιοδικού που κυκλοφορούσε κάθε Σάββατο μαζί με την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία».
Σελίδα 166 – Τασσής Πέτρος
Γαλλικής καταγωγής σταφιδέμπορος που ήρθε στην Αχαΐα από τη Σμύρνη το 1928 και δούλεψε σαν σταφιδέμπορος από το 1933 στο Αίγιο και μεταπολεμικά στην Πάτρα. Οι αναμνήσεις του καταγράφονται στο βιβλίο «Μαρτυρίες για το λιμάνι των Πατρών, πριν το ’60» που κυκλοφόρησαν οι «Αχαϊκές Εκδόσεις» το 1993, σε επιμέλεια Λεωνίδα Σωτηρόπουλου.
Σελίδα 168 – Γατοπούλου Ευγενία
Η συγγραφέας του κειμένου είναι αρχιτέκτονας. Η παράγραφος είναι απόσπασμα κειμένου της με τίτλο «Η αρχιτεκτονική της Πάτρας» που συμπεριλήφθηκε στο ένθετο περιοδικό «Ιστορικά» της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» (τεύχος 119) που διατέθηκε μαζί με την εφημερίδα στις 24 Ιανουαρίου 2002.
Σελίδα 170 – Βρεττός Σ. Λάμπρος
Ο ποιητής τιτλοφορεί το ποίημα του –του οποίου εδώ έχουμε το τέλος- «Ο Πρωτόκλητος σώζει την Πάτρα». Τα γεγονότα που ιστορούνται αφορούν την εποχή που ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Νικηφόρος ο Α’ και οι Σλάβοι του Μοριά σήκωσαν επανάσταση κι άρχισαν καταστροφές και σφαγές και κατόπιν, μαζί με τους Άβαρους, πολιόρκησαν την Πάτρα. Οι Πολιορκημένοι Πατρινοί αντιστάθηκαν σθεναρά.
Σελίδα 174 – Καποδίστριας Ιωάννης
Ο Κυβερνήτης υπογράφει το έγγραφο που συντάσσει ο Γραμματεύς της επικράτειας Ν. Σπηλιάδης με θέμα «Διάταξις περί της αναγέρσεως της πόλεως των Παλαιών Πατρών και περί του τρόπου καθ’ ον θέλουν δοθεί αι αποζημιώσεις». Η υπογραφή μπαίνει στο Ναύπλιο, στις 4 Δεκεμβρίου του 1830.
Σελίδα 176 – Παγανέλης Σπυρίδων
Ο πατρινός λόγιος δημοσίευσε το άρθρο του -απ’ όπου και το απόσπασμα- στο περιοδικό «Εβδομάς» της 8ης Δεκεμβρίου 1885.
Σελίδα 178 – Παπαευθυμίου Αργ. Ξενοφών
Ο συγγραφέας του κειμένου («Μια ταπεινή Πάτρα που χάνεται» ο τίτλος του) αναφέρεται στις συνοικίες της Πάνω πόλης. Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στο 15ο τεύχος του πολιτιστικού περιοδικού «Το δόντι» που εκδόθηκε στην Πάτρα τον Ιούνιο του 2001.
Σελίδα 180 – Γκόνης Θοδωρής
Στίχος για τραγούδι, εμπνευσμένος από την εκκλησία που βρίσκεται στην Πάνω Πόλη της Πάτρας. Μελοποιήθηκε από τον Νίκο Ξυδάκη, ο οποίος και απέδωσε το τραγούδι σε πρώτη εκτέλεση.
Σελίδα 182 – Γαλανάκη Ρέα
Από το βιβλίο της «Θα υπογράφω Λουί», έκδοση του 1993.
Σελίδα 184 – Λαδάς Βασίλης
Ο πατρινός δικηγόρος και συγγραφέας κυκλοφόρησε το 2002 ένα βιβλίο αφηγημάτων με τίτλο «Η πόλη και ο Μύθος», σε εκδόσεις Δ.Ε.Π.Α.Π.- Δήμου Πατρέων. Το απόσπασμα βρίσκεται στο πρώτο αφήγημα της συλλογής που φέρει τον ίδιο τίτλο.
Σελίδα 186 – Λάσκαρης Χρίστος
Ο ποιητής αναφέρεται στην Πάτρα κι ας μην υπάρχει στο ποίημα του συγκεκριμένη αναφορά στην πόλη. Γι’ αυτήν έγραφε, αυτή τον ενέπνεε…